Kilitli Sınav Tarayıcısı (LockDown Browser) Rehberi: Nedir ve Ne İşe Yarar?
Qproctor'un bu rehberinde "Güvenli Sınav Tarayıcısı" (Safe Exam Browser - SEB) ve "Kilitli Tarayıcı" (Respondus LockDown Browser - LDB) gibi teknolojilerin ne olduğunu, ne işe yaradığını ve hangi durumlar için ideal bir çözüm sunduğunu basit ve net bir şekilde açıklamaya çalışacağız.
Güvenli Sınav Tarayıcısı (LockDown Browser) Nedir?
Kilitli Sınav Tarayıcısı ve ekran kilidi bir öğrencinin veya adayın bilgisayarını, sınav süresi boyunca geçici olarak tek amaçlı bir "sınav kiosku" istasyonuna dönüştüren özel bir yazılımdır.
Ekran kilitlerinin temel amacı, adayın sınav sırasında bilgisayarı üzerinden dijital olarak kopya çekmesini veya yetkisiz kaynaklara erişmesini engellemektir.
Kritik ve Önemli Ayrım: Ekran Kilidi Doğrudan Bir "Gözetmenlik" (Proctoring) Yazılımı Değildir!
Kilitli Tarayıcı (LockDown Browser) yazılımları (SEB veya LDB gibi):
- Web kameranızı veya mikrofonunuzu kaydetmez.
- Odanızı veya sizi gözetlemez.
- Göz hareketlerinizi veya ortamdaki sesleri analiz etmez.
Safe exam browser yazılımlarının TEK İŞİ, bilgisayarınızı "kilitleyerek" sınav ekranı dışında başka bir yere erişmenizi engellemektir. Webcam ile gözetleme yapan yazılımlar ("Çevrimiçi Gözetmenlik" veya "Respondus Monitor" gibi), bu tarayıcılara eklenen *ayrı* ve *farklı* hizmetlerdir.
Kilitli Tarayıcı (Sınav Anı Ekran Kilidi) Özellikleri
Kilitli Tarayıcı (safe exam browser), sınav başladığı anda bilgisayarınızın kontrolünü alır ve bazı eylemleri teknik olarak engeller:
Tam Ekran Zorlaması
Tarayıcı, tam ekran modunda çalışır ve simge durumuna küçültülemez veya kapatılamaz. Sınav bitmeden çıkış yapılamaz.
Tarayıcı İşlevlerini Kısıtlama
Yeni sekme açma, Google'da arama yapma, geri/ileri gitme veya URL adres çubuğuna erişim gibi tüm işlevler engellenir.
Pano ve Ekran Görüntüsü Engeli
Kopyala (Ctrl+C), Yapıştır (Ctrl+V) ve Ekran Görüntüsü Alma (Print Screen) gibi tüm pano işlevleri devre dışı bırakılır.
Diğer Uygulamalara Geçiş Yasağı
Alt+Tab gibi komutlar engellenir. Sınav sırasında Not Defteri, Word, Slack veya başka bir programa erişemezsiniz.
Sistem Komutlarını Engelleme
Görev Yöneticisi'ni (Ctrl+Alt+Del) veya sistemi kapatma komutlarını (Alt+F4) devre dışı bırakır. Çıkış için sınavı bitirmek şarttır.
LMS Entegrasyonu
Moodle, Blackboard, Canvas gibi popüler Öğrenme Yönetim Sistemleri (LMS) ile sorunsuz entegre olur.
Güvenli Sınav Tarayıcısı Kullanım Alanları
Kilitli Sınav Tarayıcıları, dijital sınav güvenliğini artırmak için güçlü fakat basit bir araçtır. Webcam gözetlemesinin getirdiği hukuki ve etik riskleri almadan sınav bütünlüğünü artırmak isteyen kurumlar için idealdir.
Online Sınavlarda Güvenli Sınav Tarayıcısı Kullanmanın Faydaları
| Paydaşlar | Avantajlar |
|---|---|
| Kurumlar ve Eğitmenler |
|
| Dürüst Öğrenciler ve Adaylar |
|
Güvenli Sınav Tarayıcılarıyla İlgili Merak Edilenler
Hayır. Kilitli Tarayıcı'nın (LockDown Browser veya Safe Exam Browser) kendi başına böyle bir özelliği yoktur. Onun tek işi bilgisayarınızı kilitlemektir. Eğer kurumunuz sizden webcam kaydı da istiyorsa, bu, "Respondus Monitor" veya "Proctorio" gibi *ayrı* bir "çevrimiçi gözetmenlik" eklentisi kullandıkları anlamına gelir. Bu iki teknoloji aynı şey değildir.
Teknik olarak evet. Kilitli Tarayıcı'nın kör noktası budur. Bu yazılım *sadece* sınavı yapılan bilgisayarı kontrol edebilir. Örneğin masanın altındaki bir telefonu, duvardaki notları veya odaya giren birini tespit edemez.
Kilitli Tarayıcılar (SEB/LDB), doğası gereği bilgisayarınızın işlevlerine derinlemesine müdahale eder (örn. Ctrl+Alt+Del'i engellemek). Bu nedenle bazı antivirüs programları tarafından "tehdit" olarak algılanabilirler, ancak zararlı yazılım (malware) değillerdir. "Casusluk" yapmazlar; yani kişisel dosyalarınızı taramaz veya internet geçmişinizi çalmazlar. Tek amaçları, sınav sırasında sistem işlevlerini geçici olarak devre dışı bırakmaktır. Sınav bittiğinde bilgisayarınız normal işleyişine döner.
